Jak uzyskać fachową pomoc?
Co mam zrobić, jeśli nie stać mnie na pełnomocnika?
Nie martw się. Możesz złożyć wniosek, aby sąd wyznaczył Ci pełnomocnika z urzędu. Jest to bardzo korzystne rozwiązanie. Taki pełnomocnik z urzędu jest wyznaczany z listy adwokatów prowadzonej przez Okręgową Radę Adwokacką lub z listy radców prawnych prowadzonej przez Okręgową Izbę Radców Prawnych. Wyznaczony pełnomocnik ma obowiązek reprezentowania Cię przed sądem. Ponadto nie poniesiesz żadnych kosztów świadczonych przez niego usług (por. art. 88 § 1 w zw. z art. 78 § 1 k.p.k.).
Zobacz wzór nr 20
Przykład:
Banda złodziei włamała się do mieszkania Krystyny i Zenobiusza i ukradła wszystkie najbardziej wartościowe przedmioty. Małżeństwo mieszka razem z dwójką dzieci, Jasiem i Tosią, ledwie wiąże koniec z końcem. Teraz potrzebują
profesjonalnej pomocy, bo nigdy nie byli w sądzie i nie wiedzą co zrobić, a nie mają pieniędzy, aby skorzystać z pomocy adwokata poleconego im przez sąsiadkę. W takiej sytuacji mogą poprosić, by sąd wyznaczył pełnomocnika, który im pomoże.
Co zrobić, gdy nie wiem, gdzie szukać adwokata lub radcy prawnego?
Przede wszystkim porozmawiaj ze znajomymi, być może ktoś z Twoich przyjaciół był kiedyś pokrzywdzony i wie, do kogo najlepiej zwrócić się z Twoim problemem. Jeżeli jednak w dalszym ciągu nie będziesz wiedział, gdzie i do kogo się zwrócić, najlepszym rozwiązaniem będzie udanie się do siedziby Okręgowej Rady Adwokackiej lub Okręgowej Izby Radców Prawnych znajdującej się w Twoim mieście. Niestety, taką siedzibę znajdziesz tylko w większych miastach, ale nie martw się. W takim wypadku zawsze możesz zatelefonować i w ten sposób także uzyskasz potrzebną Ci informację. Rady te posiadają listy adwokatów i radców prawnych świadczących usługi w Twojej miejscowości, dysponują także adresami i numerami telefonów kancelarii, w których są oni zatrudnieni. Na pewno udzielą Ci tam wyczerpujących informacji dotyczących Twojego problemu i powiedzą, gdzie możesz się zgłosić.
Przykład:
Przyjaciółka Krystyny, którą kiedyś okradziono, poleciła jej dobrego adwokata. Niestety okazało się, że przeprowadził się on do innego miasta i teraz tam prowadzi kancelarię. Ani Krystyna, ani jej mąż Zenobiusz nie słyszeli nigdy o żadnym
innym adwokacie czy kancelarii i nie wiedzą, kto mógłby im pomóc. W tej sytuacji
małżeństwo powinno się dowiedzieć, gdzie w ich mieście jest siedziba Okręgowej Rady Adwokackiej. Tam na pewno im doradzą. Niestety Krystyna i Zenobiusz mieszkają w bardzo małym miasteczku, w którym nie ma takiej siedziby. Z tej sytuacji także jest wyjście, wystarczy, że jedno z nich do Rady zadzwoni.
Co zrobić, gdy zamiast mojego adwokata lub radcy prawnego na salę sądową przyszedł inny?
Nie masz żadnego powodu, żeby się denerwować. Adwokat lub radca prawny, który działa w charakterze Twojego pełnomocnika, może upoważnić innego adwokata lub radcę prawnego, a nawet kilku innych, do zastępowania go przed sądem. Może to uczynić zarówno w sprawie, w której otrzymał pełnomocnictwo bezpośrednio od Ciebie, jak i gdy został wyznaczony na Twojego pełnomocnika przez sąd. Takie zastępstwo nazywane jest substytucją. Powodem substytucji zazwyczaj jest nakładanie się na siebie terminów rozpraw. Gdy taka sytuacja się wydarzy, adwokat lub radca prawny przez nas wybrany jest zmuszony zrezygnować z obecności na jednej z rozpraw dotyczących jego klientów. Powinno mieć to miejsce w zupełnie wyjątkowych sytuacjach, ale musisz być świadomy, że czasem nie będzie się mógł pojawić na Twojej rozprawie. Zawsze jednak przyjdzie inny adwokat lub radca prawny, który został zaznajomiony z Twoim problemem i poinstruowany, jakie działania ma podjąć. Udzielając pełnomocnictwa wybranemu adwokatowi lub radcy prawnemu, możesz zastrzec, że nie chcesz, by zamiast niego występował jego zastępca.
Przykład:
Nadszedł dzień rozprawy. Niestety dzień wcześniej adwokat, który miał być pełnomocnikiem Krystyny, dostał ataku zapalenia wyrostka robaczkowego i leży w szpitalu. Krystyna jednak nie ma powodu do zmartwień, zamiast niego przyjdzie inny adwokat, który także jej pomoże.
Czy adwokat lub radca prawny mogą odmówić mi pomocy?
Tak. Jednakże może to uczynić tylko z ważnych powodów, o których musi Cię poinformować. Takim ważnym powodem może być np. to, że został on już obrońcą osoby oskarżonej o przestępstwo, wskutek którego Ty zostałeś pokrzywdzony. Odmowa udzielenia Ci pomocy musi zostać przez niego w sensowny sposób uzasadniona, tak żebyś wiedział, dlaczego nie zajmie się Twoją sprawą. Jeżeli powstaną wątpliwości co do tego, dlaczego odmówiono Ci pomocy albo czy w ogóle taka pomoc powinna zostać Ci udzielona, może rozstrzygnąć je Okręgowa Rada Adwokacka lub Okręgowa Izba Radców Prawnych.
Przykład:
Zenobiusz został potrącony przez rowerzystę, gdy przechodził po pasach na zielonym świetle, i leżał przez dwa tygodnie w szpitalu. Teraz chciałby, by adwokat pomógł mu dochodzić odszkodowania. Niestety okazało się, że tym rowerzystą był syn adwokata, do którego Zenobiusz się udał. W takim wypadku adwokat może odmówić udzielenia mu pomocy, ale musi powiedzieć, dlaczego tak zadecydował.
Czy do wyznaczenia pełnomocnika z urzędu wystarczy mi złożenie wniosku?
Niestety nie. Samo złożenie wniosku nie jest równoznaczne z pozytywną decyzją sądu o wyznaczeniu pełnomocnika. Niezbędne jest spełnienie dwóch przesłanek:
▶ nie możesz mieć pełnomocnika z wyboru.
Znaczy to, że nie możesz korzystać z pomocy adwokata adwokata lub radcy prawnego, którego sam wybrałeś. Jeżeli go miałeś, ale w Twojej sytuacji materialnejzaszły bardzo niekorzystne zmiany, np. straciłeś pracę i nie masz już pieniędzy, by dalej Cię reprezentował, nic nie stoi na przeszkodzie, byś ubiegał się o pełnomocnika z urzędu;
▶ musisz wykazać, że nie masz dość środków, by płacić za pomoc pełnomocnika bez niekorzystnych skutków dla siebie i rodziny. Nie chodzi tu tylko o takie sytuacje, gdy nie masz żadnych pieniędzy, aby zaangażować pełnomocnika. Wskazana przesłanka zaistnieje bowiem również wtedy, gdy co prawda masz pewną ilość pieniędzy, która pozwoliłaby na skorzystanie z usługi prawnika, ale pociągałoby to za sobą pogorszenie sytuacji materialnej całej rodziny i nie stać by Cię było na jej utrzymanie.
Pamiętaj, że obie te przesłanki muszą być spełnione, by sąd uwzględnił Twoją prośbę (por. art. 88 § 1 w zw. z art. 78 § 1 k.p.k.).
Przykład:
Zenobiusz zarabia bardzo mało, a jego żona, Krystyna po ciężkiej chorobie otrzymuje bardzo niską rentę. Razem ledwie dają radę zapewnić dzieciom jedzenie i ubrania. Co prawda może starczyłoby im pieniędzy, by zapłacić za pomoc prawnika, ale ucierpieliby na tym oni i ich dzieci, Jaś i Tosia. W takiej sytuacji także mogą skorzystać z pomocy pełnomocnika wyznaczonego przez sąd.
Czy jeśli mam pełnomocnika, to sam nic nie mogę robić?
Nie, wręcz przeciwnie. Twoje działania są niezależne od działań Twojego pełnomocnika. Jako pokrzywdzony (oskarżyciel posiłkowy, powód cywilny) bierzesz udział w postępowaniu i przysługują Ci związane z tym uprawnienia. Pełnomocnik dzięki Twojemu upoważnieniu uzyskuje możliwość działania w takim zakresie jak Ty i może podejmować wszystkie te czynności, które są Tobie dozwolone. Udział pełnomocnika nie wyłącza zatem Twojego osobistego udziału w sprawie. Możesz samodzielnie podejmować czynności, do których jesteś uprawniony, masz możliwość osobistego działania niezależnie od działań podejmowanych przez Twojego pełnomocnika (por. art. 88 § 1 w zw.
z art. 88 § 2 k.p.k.).
Przykład:
Pełnomocnik Zenobiusza zadał już przesłuchiwanemu świadkowi pytania. Zenobiusz jednak jest jeszcze ciekaw pewnych szczegółów. Nie musi się krępować, może sam zadać nurtujące go pytania.
Czy pełnomocnik może mi zaszkodzić?
Niestety tak. Nie jest on ograniczony co do rodzaju czynności podejmowanych w Twoim imieniu, może więc działać zarówno na Twoją korzyść, jak i na niekorzyść. Każda czynność, nawet niekorzystna dla Ciebie, podjęta w granicach udzielonego adwokatowi lub radcy prawnemu upoważnienia, wywołuje dla Ciebie skutki, także te negatywne. Ale nie martw się, pełnomocnik nie może samodzielnie decydować o prowadzeniu Twoich spraw w określony sposób. Możesz go odpowiednio poinstruować, czego oczekujesz i jakie działania powinien podjąć. Poza tym każdy adwokat działający z Twojego upoważnienia będzie działał dla Twojego dobra, nikt świadomie Cię nie skrzywdzi. Także w sądzie masz możliwość korekty działań Twojego pełnomocnika. Jeśli powie coś, czego nie chcesz, możesz to od razu sprostować. Ważne jest tylko, żebyś poprawił swojego pełnomocnika szybko, niezwłocznie po tym, jak dokonał błędnej czynności.
Przykład:
Krystyna została przytrzaśnięta drzwiami autobusu i niestety miała skomplikowane złamanie dwóch żeber, z których jedno wbiło się jej w płuco. Bardzo długo leżała w szpitalu, a teraz domaga się odszkodowania od kierowcy, który został oskarżony. Niestety sąd nie przyznał jej tyle pieniędzy, ile by chciała, więc postanowiła się odwołać od tej decyzji. Jej adwokat jednak przegapił termin wniesienia takiego pisma i niestety ma to negatywny skutek także dla Krystyny, ona sama nie może teraz już się odwołać.
Jak ustanowić pełnomocnika?
W tym celu powinieneś udać się do wybranej przez Ciebie kancelarii adwokackiej lub radcowskiej. Tam porozmawiasz z adwokatem lub radcą prawnym, którego chciałbyś ustanowić pełnomocnikiem. Oczywiście wcześniej dobrze jest umówić się telefonicznie na takie spotkanie. Aby adwokat lub radca prawny mógł zacząć działać w Twojej sprawie, musisz złożyć pisemne oświadczenie o tym, że chcesz, by dany adwokat lub radca prawny został Twoim pełnomocnikiem. Składając je, upoważniasz adwokata lub radcę prawnego do dokonywania czynności w Twoim imieniu, a między Wami nawiązuje się współpraca zwana stosunkiem pełnomocnictwa. Wszelkie wymogi formalne zostaną Ci objaśnione podczas rozmowy w kancelarii. Pamiętaj jednak, że koszty związane z ustanowieniem pełnomocnika są dość wysokie i będziesz ponosił je Ty (por. art. 88 § 1 w zw. z art. 83 k.p.k.).
Kto to jest pełnomocnik i jak może mi pomóc?
Jeżeli jesteś osobą pokrzywdzoną, w trakcie rozprawy i przygotowań do niej możesz skorzystać z pomocy pełnomocnika. Pełnomocnik to osoba, której zadaniem jest reprezentowanie Cię przed sądem, Policją i prokuratorem oraz pomoc w dokonywanych przez Ciebie czynnościach. Pełnomocnik działa w Twoim imieniu i wszystko, co robi, ma dla Ciebie takie same skutki, jakbyś działał osobiście. Zakres uprawnień pełnomocnika jest taki sam jak zakres Twoich uprawnień. Funkcję pełnomocnika pełni adwokat lub radca prawny, a więc osoba odpowiednio wykwalifikowana i posiadająca doświadczenie w tym, co robi (por. art. 87 k.p.k. i art. 88 § 1 w zw. z art. 82 k.p.k.).
Przykład:
Zenobiusz jest pokrzywdzony przestępstwem. Wie, że ma dzięki temu możliwość podejmowania pewnych działań w sądzie. Nigdy jednak nie był na żadnej rozprawie, nie wie, co powinien zrobić. Jeżeli zdecyduje się skorzystać z pomocy pełnomocnika, on doradzi mu, w jaki sposób powinien postępować i jakie czynności powinien sam podjąć, by przyniosły mu korzyść.
