Opis znamion przestępstwa
Stalking? słowo to po angielsku oznacza ?skradanie się? (np. myśliwych za zwierzyną). W w języku potocznym używane jest na określenie uporczywego nękania i emocjonalnego prześladowania poprzez wielokrotne telefony, nachodzenie w domu, pracy bez zaproszenia i wbrew woli ofiary, złośliwe nagabywanie, naprzykrzanie się (np. poprzez wysyłanie niechcianych listów, prezentów czy sms-ów), oczernianie, ale także podszywanie się pod tożsamość ofiary w celu jej kompromitacji. Zdarza się też grożenie ofierze albo wręcz popełnianie na jej szkodę rozmaitych przestępstw.
Sprawca stalkingu to stalker.
Jego zachowanie zmusza często ofiarę do ograniczenia aktywności życiowej, zmiany miejsca zamieszkania i pracy, a w skrajnych przypadkach ? doprowadza do prób samobójczych. Znane są także przypadki, gdy stalker sam usiłował zabić prześladowanego albo inną osobę.
Kto i gdzie- przestępstwo stalkingu może popełnić każdy, kto w chwili czynu ukończył 17 lat i działał na terytorium Polski. Przepis dotyczy także sytuacji, w których sprawca działał wprawdzie za granicą, ale skutek jego działania – czyli wzbudzenie poczucia zagrożenia albo istotne naruszenie prywatności – nastąpiło w Polsce. Takie przypadki mogą zachodzić, gdy sprawca wykorzystuje np. Internet albo połączenia telefoniczne czy sms-y.
Uporczywe nękanie-o działaniu sprawcy możemy powiedzieć, że jest ?uporczywe?, jeśli zarazem trwa przez dłuższy czas i jest nacechowane złośliwością, nieustępliwością, złą wolą, chęcią osiągnięcia zamierzonego celu, ?postawienia na swoim?. Prawo nie określa dokładnie ile to czasu i jaka jest wymagana intensywność działań. To zależy od konkretnej sprawy. W pierwszej polskiej sprawie, w której zapadł wyrok za stalking, sąd skazał kobietę, która ponad sześć miesięcy dzwoniła kilka razy dziennie do swojej ofiary.
Nękanie może przybierać jedną albo wiele form. Może mieć postać działania fizycznego (np. niszczenie mienia, ale też oddziaływania na osoby, np. naruszania nietykalności cielesnej), bądź oddziaływania na psychikę ofiary (np. groźby, działania ośmieszające itp.). Mogą też powtarzać się ze zróżnicowaną częstotliwością, czasem nawet zanikać. Ważne jest jednak, że stalker wzbudza poczucia zagrożenia i narusza prywatność ofiary.
WAŻNE! Jeśli uważasz, że jesteś ofiarą prześladowania stalkera bo sytuacja taka trwa już jakiś czas i powoduje, że czujesz zagrożenie i narażona została Twoja prywatność – wyraźnie to zakomunikuj osobie, która dopuszcza się Twoim zdaniem stalkingu! Powiedz, napisz, wyślij najlepiej list polecony, e-mail lub w ostateczności sms, że nie życzysz sobie z jego strony tych działań.
Jeśli nie znasz osoby, która Cię nęka ? powiedz jej to, mając świadka.
UWAGA! Jednorazowe czy nawet kilkukrotne ? nawet nieporadne okazanie uczucia, czy oświadczenia miłości nie czynią z nieporadnej Julii czy Romea sprawców przestępstw.
Warto delikatnie i z taktem zakomunikować takiej osobie, żeby nie robiła sobie nadziei, a Tobie przykrości.
Jednak popełnia przestępstwo ktoś, kto Cię prześladuje, twierdząc, że czyni to dla twojego dobra, z chęci zbawienia Cię lub okazania swojego uczucia.
Osoba najbliższa – Zgodnie z art. 115 § 11 kk osobą najbliższą jest małżonek, wstępny, zstępny, rodzeństwo, powinowaty w tej samej linii lub stopniu, osoba pozostająca w stosunku przysposobienia oraz jej małżonek, a także osoba pozostająca we wspólnym pożyciu.
Uzasadnione okolicznościami poczucie zagrożenia-przepis wskazuje, że nękanie w wykonaniu sprawcy musi wywrzeć skutek w postaci poczucia uzasadnionego zagrożenia, to znaczy takiego, które w odczuciu ofiary jest uznawane za realne (nie jest istotne, czy sprawca ma rzeczywiście możliwość zrealizowania czynności wywołującej poczucie zagrożenia).
Istotnie narusza jej prywatność-chodzi tu zarówno o naruszanie praw do rzeczy (np. swobody i wyłączności korzystania z mieszkania, auta), jak i dóbr osobistych (zdrowie, wolność, cześć, swoboda sumienia, nazwisko lub pseudonim, wizerunek, tajemnica korespondencji, nietykalność mieszkania, twórczość naukowa, artystyczna, wynalazcza i racjonalizatorska – art. 23 kc.). Podobnie jak z poczuciem zagrożenia, również i w tym przypadku konieczne jest uznanie ingerencji w prywatność za szczególnie istotną.
WAŻNE: to sąd, mając na uwadze przyjęte zasady zwyczajowo poprawnego postępowania ocenia, czy nękanie było rzeczywiście ?uporczywe?, czy wywołało ?uzasadnione okolicznościami? poczucie zagrożenia albo ?istotnie? naruszyło Twoją prywatność.
Przywłaszczenie tożsamości – może być formą stalkingu, jeśli sprawca chce w ten sposób wpłynąć na postawę ofiary, albo pokrewnym przestępstwem mającym na celu jej zdyskredytowanie. Sprawca podszywa się pod ofiarę wykorzystując zgromadzone wiadomości o niej i materiały (zdjęcia, dane osobowe). W działaniach takich wykorzystuje się m.in. fora internetowe, tworzy się fałszywe profile ofiary na portalach społecznościowych itp. Przywłaszczenie tożsamości przybiera także formę zamawiania na koszt ofiar różnych niechcianych towarów i usług, dokonywane albo w celu złośliwego dokuczenia, albo dyskredytacji.
Dane osobowe – wszelkie informacje identyfikujące osobę (np. imię i nazwisko, numer dowodu tożsamości) albo pozwalające zidentyfikować (np. ?małżonka prezydenta naszego miasta?).
Następstwo czynu – prześladowania doznane ze strony stalkera mogą spowodować tak silne wzburzenie, że ofiara zdecyduje się na próbę samobójczą, choć doprowadzenie do tego nie było zamiarem sprawcy. Prawo przewiduje jednak w takiej sytuacji surowszą karę dla nękającego.
